Rejestracja testamentu w Notarialnym Rejestrze Testamentów
Testatorzy, sporządzając testament, zwykle informują o jego istnieniu osoby najbliższe. Ułatwia to po ich śmierci przeprowadzenie postępowania spadkowego, a mianowicie pozwala uniknąć pomyłki w ustaleniu, co stanowi podstawę dziedziczenia: testament czy ustawa. Nierzadko jednak zdarza się, że osoby spisujące testament zachowują tą wiedzę wyłącznie dla siebie. W celu zapobieżeniu sytuacji, w których spadkobiercy nie posiadają informacji o testamencie / testamentach sporządzonych przez spadkodawców, utworzony został Notarialny Rejestr Testamentów (NORT).
Notarialny Rejestr Testamentów działa od blisko 10 lat tj. od 5 października 2011 roku. Powstał on na podstawie uchwały Krajowej Rady Notarialnej, zgodnie z zasadami przyjętymi w Konwencji z Bazylei o stworzeniu systemu rejestracji testamentów z 1972 roku. Tak jak wyżej wspomniałem, celem prowadzenia Notarialnego Rejestru Testamentów jest zmniejszenie ryzyka, że testament pozostanie po śmierci spadkodawcy nieujawniony lub będzie odnaleziony z opóźnieniem.
Kiedy i jaki testament możemy zarejestrować ?
W Notarialnym Rejestrze Testamentów może zostać zarejestrowany zarówno testament sporządzony przed notariuszem jak i testament sporządzony własnoręcznie. Rejestracji dokonuje notariusz na wyraźny wniosek testatora zawarty w sporządzanym przed nim testamencie lub na wniosek zawarty w odrębnym protokole, jeśli testament został spisany wcześniej. Powyższe oznacza, że testament może zostać zarejestrowany w dowolnej chwili za życia testatora. W celu dokonania rejestracji, testator obowiązany jest wyrazić zgodę na przetwarzanie w systemie teleinformatycznym danych osobowych, których administratorem jest Krajowa Rada Notarialna z siedzibą w Warszawie.
Jakie informacje zawiera wpis w NORT ?
NORT nie zawiera żadnych informacji o treści testamentu, zwłaszcza danych osobowych spadkobierców. W rejestrze ujawnia się jedynie fakt sporządzenia testamentu tj. dzień, miejsce, ponadto osobę testatora oraz ewentualnie dane notariusza i aktu notarialnego, w przypadku rejestracji testamentu w formie aktu.
Jaki jest koszt rejestracji testamentu ?
Zarejestrowanie testamentu w NORT jest dla testatora dobrowolne i bezpłatne. Notariusz pobiera wynagrodzenie za testament, w którym znajduje się wniosek o rejestrację, a w przypadku gdy wniosek składany jest osobno, za protokół dokumentujący złożenie wniosku.
Czy wpis w NORT może zostać zmieniony lub usunięty ?
Każdy wpis w NORT może zostać sprostowany i wykreślony. Powyższe działania wymagają stosownego wniosku testatora. NORT może zawierać nieograniczoną ilość testamentów jednej osoby, co oznacza, że w przypadku gdy testator sporządza drugi lub kolejny testament, nie musi składać wniosku o wyrejestrowanie testamentów sporządzonych wcześniej.
Kto ma dostęp do wpisów znajdujących się w NORT ?
Informacja o zarejestrowaniu testamentu może być dla osób trzecich ujawniona dopiero po śmierci spadkodawcy, a informację tę może uzyskać każdy, bez konieczności podania przyczyny poszukiwania testamentu osoby zmarłej, posługując odpisem skróconym lub zupełnym aktu zgonu. Poszukiwanie testamentu może odbyć się w każdej kancelarii notarialnej. Notariusz z przeprowadzonej czynności sporządza protokół. Wskazaną praktyką notarialną jest rozpoczynanie każdej procedury poświadczenia dziedziczenia od sporządzenia protokołu poszukiwania testamentu w NORT.
Po dokonaniu jakiejkolwiek czynności w NORT notariusz otrzymuje potwierdzenie z systemu. Może to być potwierdzenie zarejestrowania testamentu, potwierdzenie sprostowania lub wykreślenia testamentu, potwierdzenie udzielenia informacji z NORT w przypadku poszukiwania testamentu. Potwierdzenie to wydawane jest zainteresowanemu.
Funkcjonujący w Polsce Notarialny Rejestr Testamentów jest częścią europejskiej sieci wymiany informacji o testamentach działającej pod nazwą Stowarzyszenie Sieci Rejestrów Testamentów (ARERT), w ramach której współpracują notariaty następujących państw: Austrii, Belgii, Bułgarii, Francji, Grecji, Holandii, Luksemburga, Łotwy, Niemiec, Polski, Rumunii, Słowacji i Węgier. Zapytania dotyczące testamentu zarejestrowanego w NORT można więc kierować także za pośrednictwem notariuszy urzędujących w wyżej wymienionych krajach.
